Szkodniki żerujące na roślinach

[KrwawaMery]

Wstęp
Nie trzeba być specjalistą, aby zauważyć, że z rośliną dzieje się coś złego. Każdy miłośnik natychmiast spostrzeże szereg objawów wskazujących na niedomaganie rośliny. Poszczególnym obrazom uszkodzeń, można przyporządkować określonych sprawców. Mogą nimi być: mączliki, mszyce, wełnowce, miseczniki, a dopiero pod lupą widać wciornastki, czy przędziorki nie różniące sie prawie od cząstek kurzu. Poznajmy je bliżej.

Mączliki
Mączliki są powszechnie nazywane "białymi muszkami", a najbardziej znany miłośnikom roślin pokojowych jest mączlik szklarniowy (Trialeurodes vaporariorum). Dorosłe owady fruwają wokół roślin przy każdym poruszeniu liści, natomiast zielonkawe larwy wielkości około 1 mm żerują na dolnej stronie liści wysysając soki. Atakują głównie: Hibiscus, Impatiens, Pelargonium, Fuchsia, Datura. Objawy - żółto-brązowe plamy na liściach, a następnie ich opadanie, tzw. rosa miodowa. Zwalczanie - zmiana ( jeżeli to możliwe) warunków uprawy (optymalna dla szkodnika to około 22*C i 80% wilgotności powietrza), żółte tablice lepowe na szkodniki. Chemiczne środki owadobójcze ( Confidor 200 SL, Provado AE ) są mało skuteczne, a zabiegi muszą być powtarzane 2-3 krotnie w odstępach 8-10 dniowych (zgodnie z cyklem rozwojowym szkodnika).

Mszyce
Na roślinach pokojowych najczęściej żerują zielonkawe, 3 mm owady mszycy brzoskwiniowej ( Myzus persicae ), które oblepiają czubki pędów i pąki kwiatowe. Wysysają one soki z roślin i zatruwają je toksynami wydzielanymi podczas żerowania. Przenoszą też choroby wirusowe. Objawy - żółta plamistość, kędzierzawienie i zwijanie się liści, zniekształcenie i opadanie pąków kwiatowych, pojawienie się lepkiej spadzi. Zwalczanie - usuwanie mechaniczne (przy małym nasileniu), zastosowanie chemicznych środkow systemicznych ( Decis, Provado Plus AE, Confidor 200SL). Preparaty o działaniu kontaktowym mogą być mało skuteczne, gdyż zazwyczaj nie dosięgaą szkodnika siedzącego w pąkach i zwiniętych liściach.

Wełnowce
Bezskrzydłe, wolno pełzające, owalne owady 2-3 mm dł. pokryte białą lubżółtawą wydzieliną woskową. Wyglądają jak kłaczki waty. Siedzą na dolnej lub górnej stronie liści, ogonkach liściowych, pędach i kwiatach, a także tam, gdzie trudno je zauważyć - w kątach liści, u podstawy łodyg, a nawet na korzeniach. Lubią suche i ciepłe powietrze. Szczególnie upodobały sobie: Abutilon, Cactaceae, Nerium, Orchidaceae, Streptokarpus. Objawy - kłaczki waty, rosa miodowa, opóźnienie kwitnienia, opadanie liści, zahamowanie rozwoju rośliny. Zwalczanie - zapewniamy roslinom ( w miare możliwości) chłdniejsze stanowisko, usuwamy mechanicznie szkodniki pędzelkiem lub wacikiem zwilżonym w roztworze alkoholu z dodatkiem "Ludwika". Przy dużym nasileniu mozna zastosować środki chemiczne (Provado AE, Confidor 200 SL, Mospilan 20 SP), pamiętając o powtórzeniu zabiegu w okreslonym odstępie czasu.

Tarczniki i miseczniki
Należące do grupy czerwców tarczniki i miseczniki są o tyle trudne do zwalczania, że zauważamy je dopiero wtedy, kiedy ich larwy są już ukryte i zabezpieczone twardymi, brązowymi tarczkami. Miseczniki mają tarczki podłużne i wypukłe, a "pancerze" są stwardniałą skorupą ich grzbietu. Tarczniki są okrągłe i bardziej spłaszczone, a siedząca pod tarczką samica nie jest z nią związana. Owady te najlepiej rozwijaą się w ciepłym i suchym mikroklimacie. Atakują głownie: Anthurium, Ficus, Hedera, Nerium. Objawy - żółto-brązowe lub brązowe tarczki na pędach i wzdłużnerwów liści, lepka, połyskliwa wydzielina, zahamowanie rozwoju i kwitnienia roślin osłabionych stratami soków. Zwalczanie - mechaniczne usuwanie tarczek za pomoca szpilki lub wykałaczki, przemywanie roztworem alkoholu z dodatkiem "Ludwika", zastosowanie środków chemicznych (Actelic, Confidor 200 SL, Mospilan 20 SP).

Wciornastki
Uciążliwym szkodnikiem roślin ozdobnych jest wciornastek szklarniowiec (Heliothrips haemorrhoidales) , niewielki 1-2 mm owad o wysmukłym brązowo-czarnym ciele. Ma dwie pary wąskich, poprzecznie paskowanych skrzydeł. żółtawobiałe lub żółtawobrązowe larwy są bardzo ruchliwe. Wciornastki ze szczególnym upodobaniem atakują: Anthurium, Orchidaceae, Cyclamen, Palmae. Objawy - żółte cętki na spodniej stronie liści, a następnie tzw. srebrzenie liści, małe skorkowacenia wzdłuż nerwów liściowych, a także drobne, połyskliwe grudki odchodów. Zwalczanie - niebieskie tablice lepowe, granulaty i pałeczki owadobójcze (np. Provado Combi Pin 02 PR), oraz wszystkie preparaty stosowane przeciwko owadom ssącym (AgrEvo, Mospilan 20 SP, Confidor 200 SL).

Przędziorki
Należące do grupy pajęczaków przędziorki, zajmują szczególne miejsce wśrod szkodników roslin pokojowych. Wynika to nie tylko ze wzgledu na bardzo szybki przyrost populacji tych szkodników, ale i utajony, ze względu na małe rozmiary, sposób życia. Najczęściej występują: przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) o zmiennej barwiej, zwany potocznie "czerwonym paj?czkiem" i przędziorek szklarniowiec (Bervipalpus obovatus) barwy żółtozielonej. Charakterystyczna pajęczynka jest dowodem na obecność przędziorka chmielowca. Widać ją szczególnie wyraźnie po zroszeniu rosliny wodą. Przędziorek chmielowiec ze wzgledu na duży zasięg występowania i wyrządzane szkody należy do najgroźniejszych szkodników. Atakuje ponad 150 gatunkow roślin. Przędziorki lubią ciepłe i suche powietrze. Przędziorki najczęściej porażają: Abutilion, Gardenia, Fuchsia, Orchidaceae, Hibiskus, Palmae, Coleus. Objawy - pajęczynka na spodniej stronie liści i wierzchołkach pędów, małe, żółtawobiałe cetki mieniące sie srebrzyście, brunatnienie i opadanie uszkodzonych liści, przedwczesne usychanie i opadanie kwiatów. Zwalczanie - zmiana warunków uprawy (obniżenie temp. i zwiększenie wilgotności), spłukiwanie roślin wodą oraz środki chemiczne (Magus 200 SC, Provado AE). Jeżli zaatakowana jest pojedyncza roślina, to można po zroszeniu wodą zamknąć ją w worku foliowym. W takich warunkach wiele roślin może pozostać przez kilka dni bez szkody, a szkodniki wyginą.

Roztocze
Najczęściej spotykanym szkodnikiem z tej grupy jest roztocz truskawkowy (Steneotarsonemus fragariae), rzadziej roztocz narcyzowy (S. laticeps). Roztocze można zobaczyć dopiero przez silną lupę, wśród włosków na młodych liściach lub wewnątrz pąków kwiatowych. Najkorzystniejsze warunki rozwoju dla tych 0,2mm białawych szkodników to temp. 23-25*C i wilgotność powyżej 85%. W takich warunkach rozmnażają się masowo, wydając co 10 dni kolejne pokolenia. Roztocz truskawkowy najczęściej wysępuje na : Aphelandra, Orchidaceae, Begonia, Columnea, Hedera i Sinningia. Roztocz narcyzowy jest najbardziej niebezpieczny dla Hippeastrum, na którym wywołuje groźną chorobę. Objawy - zniekształcenie liści, które są silnie zwinięte od brzegów, zahamowanie rozwoju, skorkowacenia na ogonkach liściowych i szypułkach kwiatów. Ponadto, brunatne plamy na płatkach kwiatow oraz nierozwijanie się i przedwczesne opadanie pąków kwiatowych. Zwalczanie - zmiana warunkow uprawy, obniżenie temp. i wilgotności powietrza powoduje ich wyniszczenie.

Szkodniki przypadkowe
Są to nietypowe szkodniki roślin pokojowych, które w określonych warunkach mogą spowodować uszkodzenie roślin. Należy tu wymienić: ziemiórki, stonogi, skoczogonki, ślimaki, opuchlaki, dżdżownice i nicienie. Ziemiórki nazywane często "czarnymi muszkami" są w zasadzie pożteczne, bo biorą udział w tworzeniu próchnicy. Starszym roślinom ich ataki nie wyrządzają szkody, natomiast larwy mogą być niebezpieczne dla siewek i młodych sadzonek, kiedy w poszukiwaniu wilgoci podgryzają ich delikatne korzenie. Przez te uszkodzenia do wnętrza roślin przedostają się z gleby bakterie i grzyby i młoda roślina ginie. Na dorosłe owady stosujemy żółte tablice lepowe lub preparaty chemiczne (Actellic 50 EC, Basudin 25 EC). Dla zabezpieczenia siewek i sadzonek można zastosować granulki Diazonon 10 GR lub podlać preparatem Nomolt 150 WP. Ziemiórki najczęściej atakują: Orchidaceae, Hibiscus, Cyclamen, Sinningia, Anthurium. Stonogi należą do skorupiaków i mają spłaszczone, pancerzowate, równo podzielone ciało długości 1-2 cm. Do domu bywają przyniesione z ogrodu, gdzie spełniają pożyteczną rolę, natomiast w szklarni czy na parapecie mogą niszczyć rośliny podobnie jak ślimaki. Zwalczanie polega na wykładaniu pułapek w postaci wilgotnej szmatki, skórki pomarańczy lub plastrow ziemniaka i zbieraniu zgromadzonych pod nimi szkodników. Krocionogi również trafiaą na okno kwiatowe z roślinami przynoszonymi z ogrodu. Mają silnie wydłużone, pierścieniowate ciało z licznymi odnóżami. Przy dotknieciu zwijają się w spiralę i nieruchomieją. Mogą atakować siewki i młode rośliny. Należy je wyłapać i przenieść do ogrodu. Skoczogonki to małe, białe, bezskrzydłe owady o wielkości 1-3 mm zaopatrzone w tzw. widełki skokowe na odwłoku. Skaczą po podlaniu na powierzchni gleby. Lubią wilgoć i przy dużym namnożeniu mogą atakować delikatne korzenie. Przy silnej inwazji wystarczy zanurzyć doniczkę z rośliną w wodzie i po ich wypłynięciu zlać razem z nadmiarem wody. Ślimaki rownież trafiają do domu z roślinami z ogrodu. Zdarza się też, że kupujemy już taką "zamieszkałą" roślinę. W tym przypadku charakterystyczne są, oprócz wyżartych dziurek w liściach, ślady śluzu pozostawione w miejscu żerowania. Najlepiej zebrać je wczesnym rankiem lub wieczorem. W razie konieczności można też zastosować jeden z preparatów chemicznych: Mesurol 04 GB, Anty-ślimak 04 GB, Ślimakol 06 GB. Opuchlaki są to podłużnie owalne, szaroczarne chrząszcze długości 10 mm, które nocą obgryzają liście roślin pozostawiając w nich charakterystyczne " szczerby". Ciało opuchlaków pokryte jest twardym, rogowym pancerzem. Jeszcze większe szkody wyrządzają ich grube, brudnobiałe, beznogie larwy, które są bardzo żarłoczne i obgryzają nie tylko korzenie, ale i dolne części łodygi. W warunkach domowych najlepszym rozwiązaniem pozostaje zbieranie larw i dorosłych owadów, wymiana podłoża oraz przygotowanie pułpek nęcących dorosłe owady, w postaci odwróconych doniczek zawierających pędy cisa. W sytuacjach koniecznych można zastosować środki chemiczne (Diazinon, Basudin) Wszelkie preparaty chemiczne stosowane do ochrony roślin, powinny być używane w sytuacjach koniecznych i ściśle wg znajdujących się na opakowaniu, zaleceń producenta. Ze względu na uodparnianie się szkodników, a także z powodu napływu z importowanymi roślinami nowych, ochrona chemiczna powinna być zawsze prowadzona w oparciu o aktualny program ochrony roślin.