Schemat ilustrujący rozszczepienie pośrednie (I) i dwa typy rozszczepienia trans- gresywnego (II i III). Na schemacie III oba typy rodzicielskie są jednakowych rozmiarów i dlatego umieszczone są na jednej linii pionowej reprezentującej na skali wielkość 5. Skala jest oczywiście dowolna.
- Transgresja-1.png (156.72 KiB) Przejrzano 10441 razy
Różnice pomiędzy hodowlą kombinacyjną i transgresyjną polegają na ich ukierunkowaniu oraz na wykorzystaniu odmiennych zjawisk genetycznych. W hodowli kombinacyjnej chodzi o połączenie w nowej odmianie różnych cech, podczas gdy w hodowli transgresyjnej — o nagromadzenie licznych, a jeśli to możliwe, wszystkich czynników dziedzicznych wpływających pozytywnie na ukształtowanie jednej określonej cechy. Zjawiska transgresji z reguły są genetycznie kontrolowane przez geny polimeryczne (działające w tym samym kierunku), modyfikacyjne lub komplementarne. Dzięki współdziałaniu takich genów zmienność poszczególnych cech może w dalszych generacjach znacznie przekroczyć granice charakterystyczne dla form rodzicielskich, a nawet spowodować ujawnienie się nowych właściwości. Transgresji w wyniku korzystnego połączenia czynników genetycznych można oczekiwać szczególnie w wypadku poligenicznych cech ilościowych, takich jak wielkość liści i owoców, wysokość roślin, niepodatność na wylęganie, termin dojrzewania, zawartość białka, plon ogólny itd.
Ponieważ genetyczny skład odmiany najczęściej nie jest znany, pomyślny wynik zależy od mniej lub więcej przypadkowego doboru właściwych komponentów krzyżówkowych. Przypadkowość tę można w hodowli transgresyjnej w pewnym stopniu ograniczyć, wykonując „na wyczucie" liczne skrzyżowania i wybierając do dalszej selekcji tylko te, w których na podstawie ścisłej obserwacji rodów pokoleń F1 i F2 stwierdzono występowanie form wykazujących transgresję pożądanych właściwości. Pochodzenie krzyżowanych partnerów rodzicielskich z różnych rejonów geograficznych (ewentualnie nawet z różnych ośrodków genetycznych) oraz odmienny skład komponentów plonu u obu tych form mogą również korzystnie wpłynąć na wynik hodowli transgresyjnej. Formy rodzicielskie, fenotypowo różniące się znacznie między sobą pod względem danej cechy, są również najprawdopodobniej odmienne genetycznie i tym samym w większym stopniu rokują nadzieję wystąpienia transgresji, niż np. blisko spokrewnione odmiany.
Tok postępowania jest w hodowli transgresyjnej w zasadzie taki sam jak w hodowli kombinacyjnej
